W poszukiwaniu homo flexibilis. Konteksty teoretyczne i empiryczne elastycznej osobowości współczesnego człowieka
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Data nadesłania: 09-11-2021
Data ostatniej rewizji: 16-05-2022
Data akceptacji: 11-06-2022
Data publikacji: 31-07-2022
JoMS 2022;48(1):281-304
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Celem artykułu jest próba skonstruowania modelu teoretycznego elastyczności homo flexibilis – człowieka elastycznego.
Materiał i metody:
Zastosowana metodologia to analiza literatury przedmiotu wsparta prezentacją wyników badania ilościowego (niereprezentatywne) zrealizowanego wśród młodzieży akademickiej. Badanie to stanowiło eksplorację fenomenu elastyczności i dotyczyło stosunku młodzieży do pracy oraz poszerzania kompetencji. W artykule jest przedstawiony fragment badań – indeks elastyczności – a pozostały materiał opublikowany został w innym tekście.
Wyniki:
Elastyczność w odniesieniu do przekonań i zachowania jednostek jest tu rozumiana nie tylko jako umiejętność dostosowania się do okoliczności zewnętrznych, np. tych formułowanych przez rynek pracy, ale także jako niezależność od wzorów społecznych i otwartość jednostek na inność. Kontekstem społeczno-kulturowym, w którym możliwe jest zaistnienie tak rozumianej elastyczności jest ponowoczesność i indywidualizm. Z kolei geneza elastyczności ma ścisły związek z przemianami kapitalizmu, przemianami na rynku pracy i zmianami samej pracy. Taki wymóg elastyczności formułowany przez rynek pracy skutkuje odkreślonymi przemianami osobowości jednostek i czyni je fleksybilnymi, co przejawia się w także w innych wymiarach ich życia (m.in. tożsamość, rodzina, relacje międzyludzkie).
Wnioski:
Propozycja teoretyczna homo flexibilis pozwala m.in. na poznanie wymiarów życia społecznego, w których zmiana wobec wzorów, wartości i norm jest jeszcze bardziej intensywna oraz pokazuje, że praca współcześnie to ta część życia jednostek, przez którą się one identyfikują, a jej piętno odbija się na wielu wymiarach ich życia.
REFERENCJE (69)
1.
Adamczyk, G. (2003). Wartości społeczne w świadomości młodzieży niemieckiej i polskiej. Lublin: TN KUL.
2.
Adamczyk, G. (2015). Konsumpcja i moralność. W: J. Mariański (red.), Leksykon socjologii moralności. Kraków: Nomos, s. 302–309.
3.
Adamczyk, G. (2015). Przemiany moralności w polskim społeczeństwie. Między mitem a rzeczywistością. W kręgu socjologii Janusza Mariańskiego. „Roczniki Nauk Społecznych” , nr 43(2), s. 161–180.
4.
Appadurai, A. (2005). Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji. Warszawa: Universitas.
5.
Bauman, Z. (2011). Kultura w płynnej nowoczesności. Warszawa: Agora.
6.
Bauman, Z. (2000). Płynna rzeczywistość. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
7.
Beck, U. (2002). Społeczeństwo ryzyka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
8.
Beck, U, Beck-Gernsheim, E. (2001). Individualization. Institutionalized Induvidualism and its Social and Political Consequences, Londyn: SAGE Publications.
9.
Berger, P.L. (1995), Rewolucja kapitalistyczna. Warszawa: Oficyna Naukowa.
10.
Bloom, A. (1997). Umysł zamknięty. Warszawa: Zysk i S-ka.
11.
Boguszewski, R. (2015). Kanon wiary Polaków. Komunikat CBOS nr 29/2015.
12.
Boguszewski, R. (2012). Zmiany w zakresie wiary i religijności Polaków po śmierci Jana Pawła II. Komunikat CBOS nr BS/49/2012.
13.
Bokszański, Z. (2007). Indywidualizm a zmiana społeczna. Polacy wobec nowoczesności – raport z badań. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
14.
Bokszański, Z. (2008). Indywidualizm w późnej nowoczesności. „Civitas Hominibus: Rocznik Filozoficzno-Społeczny”, nr 3, s. 53–68.
15.
Bokszański, Z. (2016). Zmiana społeczna i jednostka we współczesności. „Przegląd Socjologiczny”, nr 65(3), s. 9–22.
16.
Boltanski, L, Chiapello, E. (2018). The New Spirit of Capitalism. Verso.
17.
Castells, M. (2004). The Power of Identity. Malden: Blackwell Publisher.
18.
Castells, M. (2003). Galaktyka Internetu. Warszawa: Rebis.
19.
Castells, M. (2007). Społeczeństwo sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
20.
Christensen, K., Schneider, B. (red.) (2015). Workplace Flexibility. Ithaka, NY: Cornell Univ. Press.
21.
Ćwikła, M. (2015). Projekt kulturalny jako fenomen. W: A. Góral i in. (red.), Zarządzanie projektami w sferze kultury. Studia przypadków. Kraków: Attyka, s. 13–25.
22.
Domański, H. (2012). Polska klasa średnia. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
23.
Dunn, E. (2008). Prywatyzując Polskę. O bobofrutach, wielkim biznesie i restrukturyzacji pracy. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
24.
Fedyszak-Radziejowska, B. (1992). Etos pracy rolnika. Modele społeczne a rzeczywistość, Warszawa: PAN.
25.
Giddens, A. (2006). Nowoczesność i tożsamość. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
26.
Golka, M. (2012). Cywilizacja współczesna i globalne problemy. Oficyna Naukowa.
27.
Golka, M. (2007). Socjologia kultury. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
28.
Górniak, J. (2015). Polski rynek pracy – wyzwania i kierunki działań na podstawie badań Bilans Kapitału Ludzkiego 2010–2015, Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,.
30.
Inkeles, A., Smith, D.N. (1984). W stronę definicji człowieka nowoczesnego. W: J. Kurczewska, J. Szacki (red.), Tradycja i nowoczesność. Warszawa: Czytelnik, s. 432–465.
31.
Jelonek, M. i in. (2012). Oczekiwania pracodawców a pracownicy jutra. Raport z analizy kierunków kształcenia na poziomie ponadgimnazjalnym i wyższym wzbogacony wynikami badań pracodawców realizowanymi w 2012 roku w ramach III edycji projektu Bilans Kapitału Ludzkiego, Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości,
https://www.careers.uni.wroc.p... (dostęp: 10.04.2022).
32.
Kalinowska, B. (2007). Elastyczne formy zatrudnienia i organizacji pracy w przedsiębiorstwie. W: W. Jarmołowicz (red.), Gospodarowanie pracą we współczesnym przedsiębiorstwie. Teoria i praktyka. Poznań: Wydawnictwo Forum Naukowe, s. 193–206.
33.
Kańduła, S. (2010). Sektor publiczny i sektor finansów publicznych w teorii i praktyce gospodarczej. W: J. Przybylska (red.), Audyt wewnętrzny w sektorze publicznym. Warszawa: CeDeWu, s. 9–30.
34.
Klimski, W. (2019). Pluralizm religijny w Polsce. Wymiary fenomenu społecznego. W: A. Wójtowicz, W. Klimski (red.), Pluralizm religijny i odmiany ezoteryzmu. Warszawa: UKSW, s. 7–35.
35.
Kośmicki, E. (2004). Humanistyczny wymiar globalizacji. „Dziś. Przegląd Społeczny”, nr 1(160), s. 24–39.
36.
Kozielecki, J. (1998). O człowieku wielowymiarowym. Eseje psychologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
37.
Kryńska, E. (2003). Dylematy polskiego rynku pracy. IPiSS.
38.
Kwiatkowski, E. (2003). Problem regulacji rynku pracy w alternatywnych opisach gospodarki. W: K.W. Frieske (red.), Deregulacja polskiego rynku pracy. Warszawa: IPiSS, s. 17–28.
39.
Maffesoli, M. (2008). Czas plemion. Schyłek indywidualizmu w nowoczesnych społeczeństwach. Warszawa: PWN.
40.
Mariański, J. (1990). Moralność w procesie przemian. Warszawa: PAX.
41.
Mariański, J. (2014). Moralność w kontekście społecznym. Kraków: Nomos.
42.
Mariański, J. (2017). Indywidualizacja rodziny w ponowoczesnym społeczeństwie. „Władza Sądzenia”, nr 13, s. 177–191.
43.
Mathews, G. (2005). Supermarket kultury, Warszawa: PIW.
44.
Murray, A. i in. (2006) Prince 2. Skuteczne zarządzanie projektami. Londyn: OGC.
45.
Nawrot, G. (2008). Warsztaty wyobraźni, czyli o drugiej nowoczesności w architekturze. „Czasopismo Techniczne. Architektura”, nr 105(6-A), s. 454–459.
46.
Obuchowski, K. (2000). Osobowość. W: Z. Bokszański i in. (red.). Encyklopedia socjologii, Warszawa: Oficyna Naukowa.
47.
Orczyk, J. (2017). Indywidualizacja i elastyczność. Nowa cywilizacja pracy? „Polityka Społeczna”, nr 8, s. 3–9.
48.
Paleczny, T. (2008). Socjologia tożsamości. Kraków: Krakowskie Towarzystwo Edukacyjne.
49.
– Oficyna Wydawnicza AFM.
50.
Pawlak, M. (2006). Zarządzanie projektami. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
51.
Piwowarski, W. (1996). Socjologia religii. Lublin: Redakcja Wydawnicza KUL.
52.
Przybyłowicz, K., Przybyłowicz, J. (1996). Repetytorium z materiałoznawstwa cz. II. Fizyczne podstawy materiałoznawstwa. Kielce: Politechnika Świętokrzyska.
53.
Riffkin, J. (2001). Koniec pracy. Schyłek siły roboczej na świecie i początek ery postrynkowej. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
54.
Sennett, R. (2006). Korozja charakteru. Osobiste konsekwencje pracy w nowym kapitalizmie. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA.
55.
Sennett, R. (2010). Kultura nowego kapitalizmu. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA.
56.
Sieradzki, P. (2007). Teoria „społeczeństwa doznań” („Erlebnisgesellschaft”) u Gerharda Schulze. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 32, s. 105–116.
57.
Sieradzki, P. (2011). Gerharda Schulze teoria społeczeństwa doznań. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
58.
Such-Pyrgiel, M. (2012). System wartości osób żyjących w pojedynkę w świetle wyników badań własnych, Journal of Modern Science vol 7/2012, ss. 77-91. ISSN 1734-2031.
59.
Such-Pyrgiel, M. (2013). Sylwetka społeczno-demograficzna osób żyjących w pojedynkę - raport z badań nad fenomenem singli, Journal of Modern Science Tom 2/17/2013, ss. 515-533. ISSN ISSN 1734-2031.
60.
Such-Pyrgiel, M. (2018). Społeczny wymiar życia singli. Studium socjologiczne. Wyd. WSGE, Józefów.
61.
Such-Pyrgiel, M. (2019). Człowiek w dobie cyfrowej transformacji. Studium socjologiczne. Wyd. Adam Marszałek, Toruń.
62.
Szahaj, A. (2019). Losy pracy: Fordyzm i postfordyzm. w: B. Galwas i in. (red.), Czy świat należy urządzić inaczej. Schyłek i początek. Komitet Prognoz „Polska 2000 Plus” przy Prezydium PAN, s. 13–28.
63.
Szawiel, T. (1982). Struktura społeczna i postawy a grupy etosowe (O możliwościach ewolucji społecznej. „Studia Socjologiczne”, nr 1–2, s. 279–297.
64.
Szczepański, M.S., Rosół, A. (1993). Pokusy nowoczesności, elity polityczne, system wychowania: szkice z socjologii polityki i socjologii wychowania. Częstochowa: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.
65.
Szlendak, T. (2006), Małżeństwo pod dwoma dachami. O dwóch nomadycznych sposobach bycia / niebycia we dwoje. „Czas Kultury”, nr 4 (133), s. 46–53.
66.
Sztompka, P. (2012). Socjologia. Analiza społeczeństwa. Kraków: Znak.
67.
Toffler, A. (1970). Future Schock. Nowy Jork: Random House.
68.
Wilsz, J. (2016). Elastyczność – cecha pożądana u uczestników rynku pracy w dobie globalizacji. „Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach”, nr 257, s. 145–158.
69.
Wysocka, M. (2014). Innowacyjne formy pracy. W: A. Organiściak-Krzykowska i in. (red.), Innowacyjne formy pracy. Expol, s. 75–92.