O czasopiśmie
O czasopiśmie
Kolegium Redakcyjne
Rada Naukowa
Recenzenci
Kodeks etyczny
Wydania Specjalne
Terminy czasopisma
RODO - informacje o przetwarzaniu danych osobowych
Indeksacja
Licencje i dostęp
Archiwum
Dla autorów
Zasady publikacji
Techniczna instrukcja dla autorów
Umowa o udzielenie nieodpłatnej licencji CC BY-SA
Oświadczenie autora o prawach autorskich
Procedura recenzowania
Procedura recenzowania
Formularz recenzji
Lista recenzentów
Kontakt
O czasopiśmie
O czasopiśmie
Kolegium Redakcyjne
Rada Naukowa
Recenzenci
Kodeks etyczny
Wydania Specjalne
Terminy czasopisma
RODO - informacje o przetwarzaniu danych osobowych
Indeksacja
Licencje i dostęp
PRACA ORYGINALNA
Turystyka a dobrostan społeczności recepcyjnych – kluczowe wyzwania
1
Durban University of Technology, Faculty of Management Sciences, Durban, South Africa
Data nadesłania: 09-03-2024
Data ostatniej rewizji: 16-07-2024
Data akceptacji: 22-07-2024
Data publikacji: 22-09-2024
Autor do korespondencji
Anna Dłużewska
Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Maria Curie-Sklodowska University, Lublin, Poland
Faculty of Earth Sciences and Spatial Management, Maria Curie-Sklodowska University, Lublin, Poland
JoMS 2024;58(4):138-155
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
i) wytypowanie najważniejszych koncepcji, które można wykorzystać w badaniach dobrostanu społeczności recepcyjnych destynacji turystycznych, ii) wskazanie najważniejszych zagrożeń i wyzwań dla dobrostanu społeczności recepcyjnych w świetle wskazanych koncepcji.
Materiał i metody:
Artykuł ma charakter problemowo teoretyczny. Opiera się na literaturze akademickiej różnych dyscyplin oraz na dokumentach programowych publikowanych przez wiodące organizacje międzynarodowe.
Wyniki:
W świetle nauk ekonomicznych (gdzie dobrostan odnosi się do wskaźników obiektywnych) za najważniejsze dysfunkcje (zagrożenia dla dobrostanu społeczności recepcyjnych) uznać można wyciek kapitału poza destynację (turystyka jako neokolonializm), pogłębianie się dysporoporcji w rozwoju regionalnym, pogłębianie się dysproporcji społecznych, a nawet wzrost ubóstwa. Dotyczy to nawet tzw. potęg turystycznych (Malediwy, Seszele) W świetle nauk społecznych i psychologicznych (wskaźniki obiektywne i subiektywne) wyzwaniem są odmienne schematy funkcjonowania dobrostanu w różnych obszarach kulturowych, zmiana punktu odniesienia do porównań (turyści) - koncepcje hedoniczne, normalnych przy określaniu pozycji własnej, obniżenie poczucia sprawczości, więzi lokalnych i inne czynniki wymieniane w koncepcjach eudaimoinicznych.
Wnioski:
Dobrostan jest stanem, do którego wszyscy dążymy i, który mamy prawo osiągnąć. Prawo do dobrostanu przysługuje także społecznościom przyjmującym destynacji turystycznych. Wpisuje się to w ideologię zrównoważonego rozwoju. Aby turystyka wywierała pozytywny wpływ na dobrostan społeczności przyjmujących, zdecydowanie konieczne jest jednak uwzględnianie w strategiach rozwoju turystyki szerszego spektrum koncepcji dotyczących mechanizmów funkcjonowania dobrostanu, w tym dobrostanu subiektywnego.
i) wytypowanie najważniejszych koncepcji, które można wykorzystać w badaniach dobrostanu społeczności recepcyjnych destynacji turystycznych, ii) wskazanie najważniejszych zagrożeń i wyzwań dla dobrostanu społeczności recepcyjnych w świetle wskazanych koncepcji.
Materiał i metody:
Artykuł ma charakter problemowo teoretyczny. Opiera się na literaturze akademickiej różnych dyscyplin oraz na dokumentach programowych publikowanych przez wiodące organizacje międzynarodowe.
Wyniki:
W świetle nauk ekonomicznych (gdzie dobrostan odnosi się do wskaźników obiektywnych) za najważniejsze dysfunkcje (zagrożenia dla dobrostanu społeczności recepcyjnych) uznać można wyciek kapitału poza destynację (turystyka jako neokolonializm), pogłębianie się dysporoporcji w rozwoju regionalnym, pogłębianie się dysproporcji społecznych, a nawet wzrost ubóstwa. Dotyczy to nawet tzw. potęg turystycznych (Malediwy, Seszele) W świetle nauk społecznych i psychologicznych (wskaźniki obiektywne i subiektywne) wyzwaniem są odmienne schematy funkcjonowania dobrostanu w różnych obszarach kulturowych, zmiana punktu odniesienia do porównań (turyści) - koncepcje hedoniczne, normalnych przy określaniu pozycji własnej, obniżenie poczucia sprawczości, więzi lokalnych i inne czynniki wymieniane w koncepcjach eudaimoinicznych.
Wnioski:
Dobrostan jest stanem, do którego wszyscy dążymy i, który mamy prawo osiągnąć. Prawo do dobrostanu przysługuje także społecznościom przyjmującym destynacji turystycznych. Wpisuje się to w ideologię zrównoważonego rozwoju. Aby turystyka wywierała pozytywny wpływ na dobrostan społeczności przyjmujących, zdecydowanie konieczne jest jednak uwzględnianie w strategiach rozwoju turystyki szerszego spektrum koncepcji dotyczących mechanizmów funkcjonowania dobrostanu, w tym dobrostanu subiektywnego.
REFERENCJE (54)
1.
Akama, J. S. (2004). Neo-colonialism, dependency and external control of Africa’s tourism industry. Akama JS Tourism and postcolonialism: Contested discourses, identities and representations. London: Routledge, 140-152.
2.
Alam, M. S., & Paramati, S. R. (2016). The impact of tourism on income inequality in developing economies: Does Kuznets curve hypothesis exist?. Annals of Tourism Research, 61, 111-126.
3.
Allardt, E. (1993). Having, loving, being: An alternative to the Swedish model of welfare research. In M. Nussbaum, & A. Sen (Eds.), The Quality of Life (pp. 88–94). Oxford: Clarendon.
4.
Appadurai, A. 2004. The capacity to aspire.: Culture and the term of recognition. In V. Rao, & M.Walton (Eds.), Cultural politics in a global age. Uncertainty, solidarity and innovation (pp. 29–35 ). Oxford: Oneworld Publications.
5.
Blanchflower, D. G., & Bryson, A. (2024). Wellbeing rankings. Social Indicators Research, 171(2), 513-565.
6.
Brock, D. (1993). Quality of life in health care and medical ethics. In M. Nussbuam, & A. Sen (Eds.), The quality of life (pp. 95–132). Oxford: Clarendon Press.
7.
Copestake, J., & Campfield, L. (2009). Measuring subjective wellbeing in Bangladesh, Ethiopia, Peru and Thailand using a personal life goal satisfaction approach. WeD Working Paper 09/45.
8.
Cummins, R. A., & Nistico, H. (2002). Maintaining life satisfaction: The role of positive cognitive bias. Journal of Happiness Studies, 3 (1), 37–69. Cummins, R. A., Eckersley, R., Pallant, J., Van Vugt, J., & Misajon, R. (2003). Developing a national index of subjective wellbeing: The Australian Unity Wellbeing Index. Social Indicators Research, 64 (2), 159–190.
9.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2008). Hedonia, eudaimonia, and well-being: An introduction. Journal of happiness studies, 9, 1-11.
10.
Diener, E. (1995). A value based index for measuring national quality of life. Social Indicators Research, 36 (2), 107–127.
11.
Diener, E., & Suh, E. M. (1996). Measuring quality of life: Economic, social and subjective indicators. Social Indicators Research, 40(1), 189–216.
12.
Diener, E., & Sim, J. H. (2024). Happiness/Subjective Well-Being. Emotion Theory: The Routledge Comprehensive Guide: Volume II: Theories of Specific Emotions and Major Theoretical Challenges.
13.
Dłużewska, A. (2009), Społeczno-kulturowe dysfunkcje turystyczne w krajach islamu, WUW, p. 294.
14.
Dłużewska, A. M. (2019). Well‐being versus sustainable development in tourism—The host perspective. Sustainable Development, 27(3), 512-522.
15.
Dłużewska, A. (2023). Well-being w turystyce – ramy pojęciowe. Annales UMCS, B, 78, 59-76.
16.
Easterlin, R. (1995). Will raising the incomes of all increase the happiness of all? Journal of Economic Behavior and Organization 27, 35–47.
17.
Eckersley, R. (1998). Perspectives on progress: economic growth, quality of life and ecological sustainability. In R. Eckersley (Ed.), Measuring progress: Is life getting better? (3–34). Melbourne: CSIRO Publishing.
18.
Gardner, J., & Oswald, A. J. (2007). Money and mental wellbeing: A longitudinal study of medium‐sized lottery wins. Journal of Health Economics, 26 (1), 49–60.
19.
Giampiccoli, A. & Saayman, M. (2018). Community-based tourism development model and community participation. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 7 (4), 1-27.
20.
Giampiccoli, A., Dłużewska, A., & Mnguni, E. M. (2022). Host population well-being through community-based tourism and local control: Issues and ways forward. Sustainability, 14 (7), 4372.
21.
Gumbo, B. G. (2022). The negative impacts of tourism in Africa: The case of Botswana. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 11 (2), 1750-1764.
22.
Figueroa B, E., & Rotarou, E. S. (2016). Sustainable development or eco-collapse: Lessons for tourism and development from Easter Island. Sustainability, 8(11), 1093.
23.
Gibson, C. (2010). Geographies of tourism:(un) ethical encounters. Progress in Human Geography, 34 (4), 521-527.
24.
Hall, M.C., & Tucker, H. (Eds.). (2004). Tourism and postcolonialism: Contested discourses, identities and representations. Routledge.
25.
Hamilton, C. (1998). Measuring changes in economic welfare: The genuine progress indicator for Australia. In R. Eckersley (Ed.), Measuring progress: Is life getting better? (pp. 69–92). Melbourne: CSIRO Publishing.
26.
Helliwell, J. F., Huang, H., Norton, M., Goff, L., & Wang, S. (2023). World happiness, trust and social connections in times of crisis. World happiness report.
27.
Helne, T., & Hirvilammi, T. (2015). Wellbeing and sustainability: A relational approach. Sustainable Development, 23, 167–175.
28.
Janicki, W., & Dłużewska, A. (2022). Subjectively felt and objectively measured: Wellbeing in the context of globalization. Applied Psychology: Health and Well‐Being. 1–19.
29.
Knight, K. W., & Rosa, E. A. (2011). The environmental efficiency of wellbeing: A cross‐ national analysis. Social Science Research, 40 (3), 931–949.
30.
Lai, D. (2000), Temporal analysis of human development indicators: Principal components approach. Social Indicators Research, 51(3), 331–366. https://doi.org/10.1023/A:1007....
31.
Land, K. C. (1996). Social indicators and the quality of life: Where do we stand in the mid-1990s? SINET, 45, 5–8.
32.
Lomas, T. (2024). Exploring associations between income and wellbeing: New global insights from the Gallup World Poll. The Journal of Positive Psychology, 19 (4), 629-646.
33.
Loveridge, R., Sallu, S. M., Pesha, I. J., & Marshall, A. R. (2020). Measuring human wellbeing: A protocol for selecting local indicators. Environmental Science & Policy, 114, 461-469.
34.
McGregor, J. A., & Pouw, N. (2017). Towards an economics of well-being. Cambridge Journal of Economics, 41 (4), 1123-1142.
35.
Millenium Ecosystem Assessment (2003). Ecosystems and human wellbeing: A framework for assessment. Washington, DC: Island Press.
36.
Peake, R. (1989). Swahili stratification and tourism in Malindi Old Town, Kenya. Africa, 59(2), 209–220. https://doi.org/10.2307/116048....
37.
Pratt, S., McCabe, S., & Movono, A. (2016). Gross happiness of a ‘tourism’ village in Fiji. Journal of Destination Marketing & Management, 5 (1), 26-35.
38.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55 (1), 68–78.
39.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well‐being. Annual Review of Psychology, 52 (1), 141–166.
40.
Ryff, C. D., & Keyes, C. L. M. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69 (4), 719–727.
41.
Scheyvens, R. (2007). Exploring the tourism poverty nexus. Current Issues in Tourism 10: 231-254.
42.
Scheyvens, R., & Momsen, J. H. (2008). Tourism and poverty reduction: Issues for small island states. Tourism Geographies, 10 (1), 22-41.
43.
Sen, A. (1985). Well-being, agency and freedom: The Dewey lectures 1984. The Journal of Philosophy, 82(4), 169–221. https://doi.org/10.2307/202618....
44.
Su, L., Tang, B., & Nawijn, J. (2020). Eudaimonic and hedonic well-being pattern changes: Intensity and activity. Annals of Tourism Research, 84, 103008.
45.
Thomson, R. M., Igelström, E., Purba, A. K., Shimonovich, M., Thomson, H., McCartney, G., … & Katikireddi, S. V. (2022). How do income changes impact on mental health and wellbeing for working-age adults? A systematic review and meta-analysis. The Lancet Public Health, 7(6), e515-e528.
46.
Tosun, C. (2001). Challenges of sustainable tourism development process in the developing world: The case of Turkey. Tourism Management, 22 (3), 285–299.
47.
Tosun, C., Çalişkan, C., Şahin, S. Z., & Dedeoğlu, B. B. (2023). A critical perspective on tourism employment. Current Issues in Tourism, 26 (1), 70-90.
48.
Tucker, H. (2019). Colonialism and its tourism legacies. Handbook of globalisation and tourism, 90-99.
49.
Tuula, H., & Tuuli, H. (2015). Wellbeing and sustainability: A relational approach. Sustainable Development, 23 (3), 167–175.
50.
UNDP (2003). Human development report 2003: Millennium development goals: A compact among nations to end human poverty. New York, USA: UNDP.
51.
UNWTO & UNDP, 2023, Tourism and the Sustainable Development Goals – Journey to 2030, Highlights.
52.
Waterman, A. S. (1993). Two conceptions of happiness: Contrasts of personal expressiveness (eudaimonia) and hedonic enjoyment. Journal of Personality and Social Psychology, 64 (4), 678–691.
53.
Wilson, J. (1972). The industrial process and the quality of life. In G. J. Stober, & D. Schumacher (Eds.), Technology assessment and quality of life. Proceedings of the 4th General Conference of SAINT (pp. 131–146). Salzburg, Austria: Elsevier.
54.
White, S. (2009). Analysing wellbeing: A framework for development practice. WeD Working Paper 09/44.
| eISSN: | 2391-789X |
| ISSN: | 1734-2031 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
