Terroryzm żywnościowy – istota oraz metody obrony systemowej
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Gdański, Wydział Zarządzania, Armii Krajowej 101, 81-824 Sopot
Data nadesłania: 27-11-2022
Data ostatniej rewizji: 21-01-2023
Data akceptacji: 22-02-2023
Data publikacji: 29-04-2023
JoMS 2023;50(1):331-349
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Zjawisko terroryzmu żywnościowego należy do jednej z wielu odmian terroryzmu i ze względu na skutki dla społeczeństwa jest jednym z najgroźniejszych przejawów działalności przestępczej. Celem pracy jest zaprezentowanie ogólnej istoty zjawiska terroryzmu żywnościowego oraz rozpoznanie wymagań istniejących systemów z zakresu zarządzania, pozwalających zminimalizować skutki z tym związane. Przesłanką do zajęcia się tym tematem jest bieżąca, niestabilna sytuacja gospodarcza i polityczna, szczególnie wojna tocząca się w Ukrainie, skłaniająca organizacje do większej, niż do tej pory, troski o bezpieczeństwo produktu, konsumentów i swoich pracowników.
Materiał i metody:
Krytyczna analiza literatury przedmiotu, metoda analizy dokumentów, w tym metoda prawno-dogmatyczna, metoda komparatywna, metoda syntezy i wnioskowania logicznego.
Wyniki:
W pracy zaprezentowano definicje terroryzmu żywnościowego oraz obron y żywności – w ujęciu literaturowym i formalno-prawnym. Zaprezentowano także wyniki analizy istniejących, uznanych systemów zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności. Systemy przeanalizowano pod kątem ich zbieżności z wymaganiami dotyczącymi obrony żywności.
Wnioski:
Potwierdzono, że każdy ze zidentyfikowanych systemów zawiera odniesienia do obrony żywności, choć nie w każdym znajduje się czytelna definicja tego zjawiska, potrzeba opracowania planu obrony, przeprowadzenia oceny ryzyka czy włączenia obrony żywności do całościowego systemu zarządzania bezpieczeństwem w organizacji. Podkreślono, że systemy zarządzania mają charakter ogólny, co oznacza, że organizacje, wdrażając plan obrony żywności powinny korzystać z dodatkowych rozwiązań, takich np. jak system TACCP (Threat Assessment Critical Control Points).
REFERENCJE (33)
2.
Borkowski, R. (2011). Konflikty współczesnego świata. Wydawnictwo AGH.
3.
Chen, H., Liu, S., Chen, Y., Chen, C., Yang, H., Chen, Y. (2020). Food safety management systems based on ISO 22000:2018 methodology of hazard analysis compared to ISO 22000:2005, 25, 23–37. Accreditation and Quality Assurance.
5.
Dalglish, S.L., Khalid, H., McMahon, S.A. (2020). Document analysis in health policy research: the READ approach, 35(10), 1424–1431. Health Policy and Planning.
6.
Gleick, P.H. (2006). Water and terrorism, 8, 481–503. Water Policy.
7.
Grainger, M. (2010). World Summit on Food Security (UN FAO, Rome, 16–18 November 2009), 20(6), 740–742. Development in Practice.
8.
Havinga, T. Hoevenaars, J., Böcker, A. (2017). Private Food Safety Standards in the EU. Faculty of Law Radboud University Nijmegen.
12.
Hu, L., Zheng, Y., Woods, T.A., Kusunose, Y., Buck, S. (2022). The market for private food safety certifications: Conceptual framework, review, and future research directions. Early view. Applied Economic Perspectives and Policy.
13.
Joenperä, J., Koskela, T., Lundén, J. (2022). Incidence and characteristics of food-related criminal cases in Finland, 134 (108425). Food Control.
14.
Jurica, K., Vrdoljak, J., Karačonji, I.B. (2019). Food defence systems as an answer to food terrorism, 70(4), 232–255. Archives of Industrial Hygiene and Toxicology.
15.
Manning, L. (2023). Food defence: types of threat, defence plans and mitigation strategies. W: M.E. Knowles, L.E. Anelich, A.R. Boobis, B. Popping (red.), Present Knowledge in Food Safety: A Risk-Based Approach Through the Food Chain, 536–551. Academic Press.
16.
Mróz-Jagiełło, A., Wolanin, A. (2013). Metoda analizy i krytyki dokumentów w naukach o bezpieczeństwie, 2(6), 109–118. Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej.
17.
Muras, Z. (2019). Podstawy prawa. Wydawnictwo CH Beck.
18.
Owusu-Apenten, R., Vieira, E. (2023). Food Safety Management, GMP & HACCP. W: Elementary Food Science. Food Science Text Series, 217–236, Springer.
19.
PAS 96:2017 (2017). Guide to protecting and defending food and drink from deliberate attack. British Standard Institution.
20.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S.B., Podsakoff, N.P. (2016). Recommendations for Creating Better Concept Definitions in the Organizational, Behavioral, and Social Sciences, 19(2), 159–203. Organizational Research Methods.
21.
Rizzuti, A. (2022). Organised food crime: an analysis of the involvements of organised crime groups in the food sector in England and Italy, 78, 463–482. Crime Law and Social Change.
22.
Schaefer, K.A., Scheitrum, D. (2020). Sewing terror: price dynamics of the strawberry needle crisis, 64, 229–243. The Australian Journal of Agricultural and Resource Economics.
23.
Soon, J.M., Baines, M.N. (2013). Public and Private Food Safety Standards: Facilitating or Frustrating Fresh Produce Growers, 2(1), 1–19. Laws.
24.
Terrorist Threats to Food (2002). World Health Organization.
25.
Turlejska, H., Pelzner, U., Konecka-Matyjek, E., Wiśniewska, K. (2003). Przewodnik do wdrażania zasad GMP/GHP oraz systemu HACCP w zakładach żywienia zbiorowego. FAPA.
26.
Unnevehr, L. J. (2022). Addressing food safety challenges in rapidly developing food systems, 53, 529–539. Agricultural Economics.
27.
Van der Meulen, B.M.J. (2011). Private food law. Wageningen Academic Publishers.
29.
Wiśniewska, M. (2016). Systemowe zarządzanie obroną żywności przed terroryzmem. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
30.
Wiśniewska, M. (2017). CARVER+Shock method and its application in a catering company in Poland, 119(12), 2610–2629. British Food Journal.
31.
Wiśniewska, M.Z., Tarczyńska, A.S. (2022). Chapter 13 – Novel quality assurance systems against intentional contamination in dairy factories. W: A. Gomes da Cruz, C. S. Ranadheera, F. Nazzaro and A.M. Mortazavian (red.), Dairy Foods, 281–310. Woodhead Publishing.
33.
Zadworny, A. (2021). Tony śniętych karpi, okoni, szczupaków i linów nie trafią na wigilijne stoły. Ktoś zatruł rzeczkę Leśnica,
https://szczecin.wyborcza.pl/s.... Dostęp 27.11.2022.