O czasopiśmie
Kolegium Redakcyjne
Rada Naukowa
Recenzenci
Kodeks Etyczny
Wydania Specjalne
Terminy czasopisma
RODO - informacje o przetwarzaniu danych osobowych
Indeksacja
Licencje i dostęp
Archiwum
Dla autorów
Zasady publikacji
Techniczna instrukcja dla autorów
Umowa o udzielenie nieodpłatnej licencji CC BY-SA
Oświadczenie autora o prawach autorskich
Procedura publikacji
Kontakt
O czasopiśmie
Kolegium Redakcyjne
Rada Naukowa
Recenzenci
Kodeks Etyczny
Wydania Specjalne
Terminy czasopisma
RODO - informacje o przetwarzaniu danych osobowych
Indeksacja
Licencje i dostęp
PRACA ORYGINALNA
Rosyjsko-białoruskie działania hybrydowe na granicach Unii Europejskiej i NATO
1
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Data nadesłania: 16-07-2024
Data ostatniej rewizji: 21-02-2025
Data akceptacji: 19-03-2025
Data publikacji: 10-04-2025
JoMS 2025;61(1):10-32
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Cel pracy:
Złożoność zagrożeń na wschodniej granicy Unii Europejskiej (UE) i NATO związana jest przede wszystkim z wojną toczącą się w Ukrainie. Zarówno Polska, jak i pozostałe kraje nadbałtyckie poddawane są sterowanej presji migracyjnej na granicy z Białorusią i z Rosją. Nasilenie tych działań obserwowane od 2021 roku stało się elementem procesu instrumentalizacji migracji i próbą wywołania ruchów ludności w kierunku Europy. Procederowi towarzyszy szeroki wachlarz działań militarnych i niemilitarnych, jawne i niejawne środki, obejmujące dezinformację, ataki cybernetyczne, presję ekonomiczną, użycie nieregularnych grup zbrojnych i wojsk regularnych. Celem rozważań jest charakterystyka działań określanych mianem hybrydowych i ich wpływu na organizację i zarządzanie bezpieczeństwem wschodniej unijnej i natowskiej granicy, a także społeczeństwa państw graniczących.
Materiał i metody:
W aspekcie metodologicznym wykorzystano analizę materiałów źródłowych, literaturę przedmiotu, doniesienia medialne oraz obserwację i ocenę rozwoju sytuacji.
Wyniki:
Wynikiem powyższego jest teza: Zagrożenia będące konsekwencją sytuacji we wschodniej Europie istotnie wpływają na bezpieczeństwo unijnej i natowskiej granicy oraz warunkują bezpieczeństwo państw graniczących z Białorusią i Rosją.
Wnioski:
Należy przyjąć, że agresorzy nadal będą instrumentalizować ruchy migracyjne oraz podsycać nastroje antyimigranckie i antyuchodźcze, przeprowadzać ćwiczenia wojskowe i niezapowiedziane sprawdziany gotowości bojowej w pobliżu unijnej, natowskiej granicy i prowokować incydenty w różnej postaci.
Złożoność zagrożeń na wschodniej granicy Unii Europejskiej (UE) i NATO związana jest przede wszystkim z wojną toczącą się w Ukrainie. Zarówno Polska, jak i pozostałe kraje nadbałtyckie poddawane są sterowanej presji migracyjnej na granicy z Białorusią i z Rosją. Nasilenie tych działań obserwowane od 2021 roku stało się elementem procesu instrumentalizacji migracji i próbą wywołania ruchów ludności w kierunku Europy. Procederowi towarzyszy szeroki wachlarz działań militarnych i niemilitarnych, jawne i niejawne środki, obejmujące dezinformację, ataki cybernetyczne, presję ekonomiczną, użycie nieregularnych grup zbrojnych i wojsk regularnych. Celem rozważań jest charakterystyka działań określanych mianem hybrydowych i ich wpływu na organizację i zarządzanie bezpieczeństwem wschodniej unijnej i natowskiej granicy, a także społeczeństwa państw graniczących.
Materiał i metody:
W aspekcie metodologicznym wykorzystano analizę materiałów źródłowych, literaturę przedmiotu, doniesienia medialne oraz obserwację i ocenę rozwoju sytuacji.
Wyniki:
Wynikiem powyższego jest teza: Zagrożenia będące konsekwencją sytuacji we wschodniej Europie istotnie wpływają na bezpieczeństwo unijnej i natowskiej granicy oraz warunkują bezpieczeństwo państw graniczących z Białorusią i Rosją.
Wnioski:
Należy przyjąć, że agresorzy nadal będą instrumentalizować ruchy migracyjne oraz podsycać nastroje antyimigranckie i antyuchodźcze, przeprowadzać ćwiczenia wojskowe i niezapowiedziane sprawdziany gotowości bojowej w pobliżu unijnej, natowskiej granicy i prowokować incydenty w różnej postaci.
Licencja
REFERENCJE (65)
1.
Balan, S-C. (2016). Hybrid war – Old but New (what is new and what is not). International Scientific Conference Strategies XXI, 1, 319.
2.
Balcerowicz, B. (2004). Konflikty zbrojne i wojny w zmieniającym się środowisku bezpieczeństwa. Warszawa: AON.
3.
Bornio, J., Kuczyńska-Zonik, A., Szacawa, D. (2023). Infrastruktura graniczna na północno-wschodnim odcinku Unii Europejskiej: Finlandia, Estonia, Łotwa. Komentarze IEŚ, 950(198).
4.
Bryjka, F. & Legucka, A. (2021). Russian and Belarusian Disinformation and Propaganda in the Context of the Polish-Belarusian Border Crisis. Biuletyn PISM.
5.
Chochowski, K., (2021). Kryzys na granicy polsko-białoruskiej jako przejaw wojny hybrydowej. Aspekty administracyjnoprawne. Roczniki Nauk Społecznych, 1 3(4 9), 4, 81–99. Clark, M. & Barros, G. Russia’s Zapad-2021 Exercise. Pobrano z z https://www.understandingwar.o... (dostęp: 12.01.2024).
6.
Cordesman, A.H. (2003). The Iraq War: Strategy, Tactics, and Military Lessons. Praeger.
7.
Depczyński, M., Elak, L. (2020). Rosyjska sztuka operacyjna w zarysie. Warszawa: Wydawnictwo Bellona.
8.
Dyner, A.M. (2021). Zapad 2021 – kompleksowe ćwiczenia wymierzone w państwa NATO. Biuletyn PISM, 166, 2.
9.
Dyner, A.M. (2022). Działania hybrydowe Rosji przeciw państwom NATO i UE, Biuletyn PISM, 183(2602).
10.
Dyner, A.M. (2022). Kryzys graniczny jako przykład działań hybrydowych. Biuletyn PISM, 2(110), 6.
11.
Działania hybrydowe Rosji i Białorusi. Nowe zagrożenie XXI wieku. Pobrano z z https://demagog.org.pl/analizy... (dostęp: 15.01.2024).
12.
European Parliamentary Research Service, październik 2022. Pobrano z https://www.europarl.europa.eu... (dostęp: 13.01.2024).
13.
Galeotti, M. (2019). The Russo-Ukrainian War: A Case Study in Non-Linear Warfare. In Non-Linear Warfare, 45–64. Basingstoke, Hampshire: Palgrave Macmillan, Cham.
14.
Gönczi, R. (2023). Dezinformacja jako oręż wojny hybrydowej na granicy z Białorusią. Pobrano z https://warsawinstitute.org/pl... (dostęp: 5.02.2024).
16.
W: W. Sokała, B. Zapała (red.) Asymetria i hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów. Warszawa: BBN.
17.
Hoffman, F.G. (2007). Conflicts in the 21st Century: The Rise of Hybrid Wars. Arlington: Potomac Institute for Policy studies.
18.
Iancu, N. (red.) (2016). Countering Hybrid Threats: Lessons Learned from Ukraine. Amsterdam–Berlin–Washington: IOS Press.
19.
Jabłoński, M. (2023). Rosyjska wojna hybrydowa. Czy jest groźna dla Polski? Pobrano z https://geekweek.interia.pl/be... (dostęp: 20.01.2024).
20.
Jakubczak, W. (2022). Globalna skala wykorzystania działań hybrydowych przez federację rosyjską. Zeszyty Naukowe Pro Publico Bono, 1(1), 99.
21.
Johnson, R. (2018). Hybrid warfare and its countermeasures: A critique of the literature. Small Wars & Insurgencies, 29(1), 141–163.
22.
Kraj, K. (2012). Wojny asymetryczne czy miatieżewojna Jewgienija Messnera zagrożeniem dla bezpieczeństwa w XXI wieku. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 3, 33–39.
23.
Krzak, A. (2019). Rosyjskie rozwinięcia teorii małej wojny. Wymiar historyczny i współczesny. Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka, 4, 190–191.
24.
Ksenofont. (1967). Wspomnienia o Sokratesie. W: Pisma sokratyczne. Warszawa: PWN.
25.
Lange-Ionatamishvili, E., Svetoka, S. (2015). Strategic Communicationsand Social Media in the Russia Ukraine Conflict. W: NATO Strategic Communications Centre of Excellence. Chapter 12 in Kenneth Geers (red.), Cyber War in Perspective: Russian Agression against Ukraine, NATO CCD COE Publication, 105, Tallin.
26.
Mahajan, K. (2022). Russia’s hybrid warfare strategy: From Crimea to Ukraine. Pobrano z https://www.orfonline.org/expe... (dostęp: 13.09.2023).
27.
Mahnken, T.G. (2009). Teoria strategii. W: J. Baylis, J.J. Wirtz, C. Gray, E. Cohen (red.), Strategia we współczesnym świecie. Kraków: Wydawnictwo UJ.
28.
Mascareñas, B.G. & Garcés, B. (2022). The instrumentalization of Migration. CIDOB Report, sierpień 2022.
29.
Miessnier, J.E. (2004). Wsiemirnaja miatieżewojna. Żukowskij-Moskwa, 136, 214–220.
30.
Miessnier, J.E. (2005). Хочешь мира, победи мятежевойну. Творческое наследие Е.Э. Месснера. Москва: Русский путь, 90–91.
32.
Murray, W. & Mansoor, P.R. (2012). Hybrid Warfare: Fighting Complex Opponents from the Ancient World to the Present. Cambridge: Cambridge University Press.
33.
Nemeth W.J. (2002). Future war and Chechnya: A case for hybrid warfare. Monterey, CA: Naval Postgraduate School.
34.
Nowak M. (2023). Wzmacnianie bezpieczeństwa militarnego Polski na ścianie wschodniej. Zeszyty Naukowe Pro Publico Bono, 1(1), 36.
35.
O’Reilly, B. & Dugard, M. (2022). Killing the Killers: The Secret War Against Terrorists. Macmillan Audio: St. Martin’s Press.
36.
Ochmann, P., Wojas, J. (2018). Wojna hybrydowa jako przykład umiędzynarodowionego konfliktu wewnętrznego. Studia Prawa Publicznego, 2(22), 103.
37.
OSW: Hybrydowe działania na granicach UE z Białorusią ma zielone światło z Kremla. Pobrano z https://forsal.pl/swiat/rosja/... (dostęp: 10.03. 2024).
38.
Paszewski, T. (2016). Wojna hybrydowa, atak z zaskoczenia i wojna ograniczona a zagrożenia militarne ze strony Rosji. Myśl Ekonomiczna i Polityczna, 4(55), 258–282.
39.
Peters, R. (2009). Hybrid threats: reconceptualizing the evolving character of modern conflict. Strategic Forum, 240, 5.
40.
Piotrowski, M.A. (2015). Konflikt nigdy nie jest prosty: amerykańska teoria i doktryna wojen oraz przeciwników hybrydowych. Sprawy Międzynarodowe, 2, 7–38.
41.
Polyakova, A., Boulègue, M., Zarembo, K., Solodkyy S., Stoicescu K., Chatterje-Doody P.N., Jonsson O. (2021). The Evolution of Russian Hybrid Warfare: Conclusion. Center for European, Policy Analysis, 2–6.
42.
Roszak, M. (2024). Bałtowie zabezpieczą swoje granice. Strefa obrony przed Rosją i Białorusią. Pobrano z https://www.gazetaprawna.pl/wi... (dostęp: 15.04. 2024).
43.
Rust, W.J. (2016). Eisenhower and Cambodia: Diplomacy, Covert Action and the Origins of the Second Indochina War. Lexington: University of Kentucky Press.
44.
Sabak, Z. (2012). Strategia. Ewolucja paradygmatu. Konkluzja na XXI wiek. Warszawa: AON.
45.
Sari, A. (2023). Instrumentalized migration and the Belarus crisis: Strategies of legal coercion. The European Centre of Excellence for Countering Hybrid Threats, 14–29.
46.
Skoneczny, Ł. (2015). Wojna hybrydowa – wyzwanie przyszłości? Wybrane zagadnienia. Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego (Wydanie specjalne), 39–50 .
47.
Smith, M.E. (2016). Hybrid warfare and its implications for defense and security policies. European View, 15(2), 223–234.
48.
State Border Committee of the Republic of Belarus Information Portal: News. Pobrano z https://gpk.gov.by/en/news/ (dostęp: 13.09.2023).
50.
Sykulski, L. (2015). Rosyjska koncepcja wojen buntowniczych Jewgienija Messnera. Przegląd Geopolityczny, 11, 103–112.
51.
Wasiuta, O., Wasiuta, S. (2017). Wojna hybrydowa Rosji przeciwko Ukrainie. Kraków: Arkana Historii.
52.
Wawrzusiszyn, A. (2015). Bezpieczeństwo. Strategia. System. Teoria i praktyka w zarysie. Warszawa: Difin.
53.
Wawrzusiszyn, A. (2022). Kryzys migracyjny na granicy polsko-białoruskiej i jego wpływ na bezpieczeństwo Polski. Nowa Polityka Wschodnia, 2(33), 45–65.
54.
Wawrzusiszyn, A. (2022). Neoimperializm w polityce bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej. Cybersecurity and Law, 2(8), 265–277.
55.
Wawrzusiszyn, A. (2023). Bezpieczeństwo wschodniej granicy Polski wobec współczesnych zagrożeń transgranicznych. Nowa Polityka Wschodnia, 3(38), 195–215.
56.
Wyszczelski, L. (2009). Teorie wojenne i ich twórcy na przestrzeni dziejów. Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
57.
Бартош, А.А. (2018). Конфликты XXI века. Гибридная война и цветная революция. Москва: Горячая линия, Телеком.
58.
Горбулін, В.П. (red.). (2017). Світова гібридна війна: український фронт, Націона льний інститу т стратегічних досліджень. Київ: Національний інститут стратегічних досліджень.
59.
Гродненський, М. (2004).Четвёртая Мировая: США в войне за мировое господство. Минск: Издательство Ильин.
60.
Иншаков, С.М. (2018). Гибридная война в системе военных угроз национальной безопасности. Москва: Русайнс.
62.
Панарин, И.Н. (2006). Информационная война и геополитика. Москва: Издательство Поколение.
63.
Петухов, Ю. (2004). Четвёртая Мировая. Вторжение. Хроника оккупации Восточного полушария. Москва: Издательство Метагалактита.
64.
Филатов, В.И. (2006). Война: сводки с фронтов иудейской империи. Москва: Издательство Алгоритм.
65.
Шершнев, Л. (2005).Четвёртая мировая война и её исторические особенности. Москва: МОФ. Фонд национальной и международной безопасности.
Udostępnij
ARTYKUŁ POWIĄZANY
| eISSN: | 2391-789X |
| ISSN: | 1734-2031 |
Przetwarzamy dane osobowe zbierane podczas odwiedzania serwisu. Realizacja funkcji pozyskiwania informacji o użytkownikach i ich zachowaniu odbywa się poprzez dobrowolnie wprowadzone w formularzach informacje oraz zapisywanie w urządzeniach końcowych plików cookies (tzw. ciasteczka). Dane, w tym pliki cookies, wykorzystywane są w celu realizacji usług, zapewnienia wygodnego korzystania ze strony oraz w celu monitorowania ruchu zgodnie z Polityką prywatności. Dane są także zbierane i przetwarzane przez narzędzie Google Analytics (więcej).
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
Możesz zmienić ustawienia cookies w swojej przeglądarce. Ograniczenie stosowania plików cookies w konfiguracji przeglądarki może wpłynąć na niektóre funkcjonalności dostępne na stronie.
