ORIGINAL PAPER
Law (and its interpretation) and civil society - evolution and attempt to assessment of the relationship
in the light of reflections on the recent parliamentary elections
More details
Hide details
1
SWPS University in Warsaw
Submission date: 2024-02-26
Final revision date: 2024-08-20
Acceptance date: 2024-09-09
Publication date: 2024-09-22
JoMS 2024;58(4):566-583
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Objectives:
The aim of the article is to present the evolution of the relationship between the concepts of law and society from the post-war period to the present day and its consequences for contemporary political and legal culture, due to the pre-election period, influence of ideology, politics and the contemporary method of (making and) interpreting of law on the weakening of democracy.
Material and methods:
It builds on historical-descriptive studies of legal theory, supplemented by the considerations of political and social science- to explain how the political assumptions determined the legal theoretical framework of law (and its interpretation), society.
Results:
Considerations explain the relationship between law and society in the post-war history of Poland. The assertion made as a starting point that the conception of law is always linked to the conception of society and is strongly influenced by it in practice is reflected in the historical and political experience, as a result of which political lawmaking occurs in Poland today, with negative consequences for social and economic development.
Conclusions:
The post-war 'partyisation' of the law contributed to the view of society as a concept expressing the political interests of parties, and, after the political transition period, to the creation of civil society as an opposition against the totalitarian socialist state, built on a political and ideological identity. In this way, modern society has become an instrument of ideological struggle, used to achieve political goals and subordinate law and society to them. This is vividly expressed in the period around elections, when political polarisation replaces rational thinking with electoral emotions, with the aim of winning the elections.
REFERENCES (29)
1.
Czepita, S., Wronkowska, S., Zieliński, M. (2013). Założenia szkoły poznańsko-szczecińskiej w teorii prawa. Państwo i Prawo, (2), 3–16.
2.
Bp Frankowski, E.M. (2007), Od społeczeństwa totalitarnego do obywatelskiego. W: E. Balawajder (red.), Społeczeństwo obywatelskie. Modele teoretyczne i praktyka społeczna (249-270). Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
3.
Gliński, P. (2004). Przemiany sektora obywatelskiego po roku 2000 – analiza porównawcza wybranych wyników badań empirycznych. W: P. Gliński, B. Lewenstein, A. Siciński (red.) Samoorganizacja społeczeństwa polskiego: III Sektor i wspólnoty lokalne w jednoczącej się Europie (59–65). Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
4.
Godlewski, T. (2007). Postrzeganie procesu transformacji w Polsce przez zwolenników orientacji lewicowej i zwolenników orientacji prawicowej. Studia Politologiczne. Społeczne uwarunkowania procesu transformacji systemowej w Polsce, (11), 42–55.
5.
Górski, E. (2003). Rozważania o społeczeństwie obywatelskim i inne studia z historii idei. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
6.
Haney, G. (1967). Sozialistisches Recht und Persönlichkeit. Staatsverlag der Deutschen Demokratischen Republik.
7.
Horonziak, S. (2022). Teoria demokracji a polaryzacja. Czy spolaryzowane społeczeństwo może być demokratyczne? Poteja, 2 (77), 205–229.
8.
Klepka, R. (2018). Neoautorytaryzm – w poszukiwaniu specyficznych cech reżimów politycznych sytuujących się między demokracją a autorytaryzmem. Annales Universitas Paedagogicae Cracoviensis Studia de Securitate, (8), 144–155.
9.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz. U. 1997, Nr 78, poz. 483 z późn. zm.
10.
Lenin, W.I. (1974). Staat und Revolution. Die Lehre des Marxismus vom Staat und die Aufgaben des Proletariats in der Revolution. Werke. Band 25. Berlin: Dietz Verlag.
11.
Lityński, A. (2013). Historia prawa Polski Ludowej. Warszawa: Lexis Nexis.
12.
Łoś-Tomiak, A. (2015). Społeczeństwo obywatelskie – kryzys idei, czy recepta na kryzys?, Społeczeństwo obywatelskie Współczesny kryzys finansowo-gospodarczy. Istota, przebieg i konsekwencje. Zeszyty Naukowe Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego w Zielonej Górze, (2), 97–109.
13.
Marks, K., Engels, F. (1960). Dzieła. Warszawa: Książka i Wiedza.
14.
Marx, K., Engels, F. (1962). Die deutsche Ideologie. Werke. Band III. Berlin: Dietz Verlag.
15.
Marx, K., Engels, F. (1962). Die deutsche Ideologie. Werke. Band II. Berlin: Dietz Verlag.
16.
Misztal, W., Kościański, A. (2019). Falująca obywatelskość. Stare wzory nowe tendencje. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk.
17.
Morawski, L. (2003). Pozytywizm twardy, pozytywizm miękki i pozytywizm martwy.Ius et Lex, (1), 321–345.
18.
Olszewski, H., Zmierczak, M. Historia doktryn politycznych i prawnych. Poznań: Ars Boni et Aequi.
19.
Sanecka-Tyczyńska, J. (2015). Ocena III Rzeczypospolitej – płaszczyzna polaryzacji współczesnej polskiej sceny politycznej. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica, (14), 99–114.
20.
Siemińska, A. (2023). Koncepcje prawa społeczeństwa cywilnego i obywatelskiego wobec metod wykładni prawa w polskim i niemieckim porządku prawnym. Prawo i Więź, 3 (46), 25–51.
21.
von Stein, L. (1959). Geschichte der sozialen Bewegung in Frankreich, Band 1. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Nachdruck Hildesheim.
22.
Tatarkiewicz, W. (1981). Historia filozofii, T. III Filozofia nowożytna do roku 1830. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
23.
Wieruszewski, R. (2003). Regulacja praw jednostki w Konstytucji RP – wybrane zagadnienia. W: R. Hliwa, A.N. Schulz (red.) Prawa człowieka, prawa rodziny, 30 lat Poznańskiego Zakładu Instytutu Nauk Prawnych PAN (21–45). Poznań: Fundacja Promocja Praw Człowieka – Badania i Nauczanie.
24.
Wróblewski, J. (1959). Zagadnienia teorii wykładni prawa ludowego. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze.
25.
Załęski, P.S. (2008). Etymologia społeczeństwa obywatelskiego: o problemie tłumaczenia nowoczesnej koncepcji bürgerliche Gesellschaft. Acta Philologica, (34), 49–54.
26.
Zieliński, M. (2017). Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki. Warszawa: Wolters Kluwer.
27.
Ziembiński, Z. (1993). O pojmowaniu pozytywizmu oraz prawa natury. Poznań: Ośrodek Wydawnictw Naukowych.
28.
Ziółkowski, J. (2016). O naturze polaryzacji społeczno-politycznej. Dialog Edukacyjny, (1–2), 40–57.
29.
Zomerski, W. (2020). O wpływie doświadczeń realnego socjalizmu na teorię dogmatyki prawa. W stronę demokratycznej teorii prawa?. Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji, CXXII (3994), 221–236.