PL EN
ORIGINAL PAPER
"Euthanasia" in ancient Rome - historical and legal aspects
 
 
More details
Hide details
1
Uniwersytet Opolski
 
 
Submission date: 2024-08-14
 
 
Final revision date: 2025-01-13
 
 
Acceptance date: 2025-02-26
 
 
Publication date: 2025-04-10
 
 
Corresponding author
Piotr Sadowski   

Uniwersytet Opolski
 
 
JoMS 2025;61(1):305-324
 
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Objectives:
The purpose of this paper is to analyse the euthanathic homicide in the ancient Rome. The author is looking for answers to the questions: How did the ancient Romans understand euthanasia? Was euthanasia in the modern sense of the word known and practiced by the Romans? What could be the methods of performing a murder on demand? What legal repercussions were associated with this?

Material and methods:
The author used primarily the historical-legal and dogmatic-legal research methods.

Results:
In the ancient Rome, we encounter the term "euthanasia", understood primarily as a good death or gentle dying. Currently, in the Polish law, euthanasia is a murder on demand performed under the influence of compassion (Article 150 of the Penal Code). Beside many descriptions of suicides, there is little evidence that Rome resorted to mercy killing under the influence of compassion.

Conclusions:
Nevertheless, such types of behaviour described, for example, by Valerius Maximus in relation to those tired of life from Marseilles, make us think that such today's understanding of euthanasia sporadically occurred in the era under study. With the help of others, one resorted to being impaled with a sword, opening veins or using poison. Although we probably do not have regulations directly relating to killing on demand under the influence of compassion, the weariness of life (taedium vitae), however, so present in the Roman legislation mitigated the legal consequences of taking one's own life.
REFERENCES (47)
1.
Arystoteles. (2002). Polityka. L. Piotrowicz. (przekład i oprac.), K. Grzybowski.. (przedm.). Warszawa: De Agostini.
 
2.
Aureliusz, M. (2008). Rozmyślania. M. Reiter. (przeł.). Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
 
3.
Battaglini, M. (1970). Libertá e determinazione nel suicidio in Roma antica. W: Scritti per Gaspare Ambrosini t. 1, (93–156). Milano: Giuffrè.
 
4.
Baudry, P. (1988). L’opinion de Saint Augustin sur le suicide. W: P. Ranson (red.), Saint Augustin, (125–152). Lausanne: Éditions l’Âge d’Homme.
 
5.
Bayet, J. (1971). Le suicide mutuel dans la mentalité des romains. W: Tenże,, Croyances et rites dans la Rome antique, (130–176). Paris: Payot.
 
6.
Bels, J. (1975). La mort volontaire dans l’oeuvre de saint Augustin. Revue de l’histoire des religions, 187(2), 147–180.
 
7.
Biblia Tysiąclecia. (1980). Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Oprac. zespół biblistów polskich z inicjatywy benedyktynów tynieckich, wyd. 3 popr.. Poznań – Warszawa: Pallottinum.
 
8.
Cooper, J. M. (1989). Greek Philosophers on Eutanasia and Suicide. W: B. A. Brody, Suicide and Euthanasia, Historical and Contemporary Themes, (9–38). Boston – Dordrecht: Springer Science, Business Media.
 
9.
Cyceron, M. T. (1999). O państwie. O prawach. Spolszczyła I. Żółtowska, Kęty: Wydawnictwo ANTYK.
 
10.
Cyceron. M. T. (2010). Rozmowy tuskulańskie; O przyjaźni; O starości; O wróżbiarstwie. Z. Cierniakowa, W. Kornatowski, J. Śmigaj. (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
 
11.
Czech-Jezierska, B. (2021). Wojenne peregrynacje profesora Rafała Taubenschlaga (1939–1947). W: M. Lewandowski, M. Hypiak (red.). Życie społeczno-polityczne uchodźstwa polskiego w latach 1939–1991. Wybrane zagadnienia, (15–31). Lublin: Wydawnictwo KUL.
 
12.
Czech-Jezierska, B. (2023). Dwa głosy polskich romanistów o prawie czasu wojny. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, 70(3), 135–148. Lublin – Polonia, Sectio G.
 
13.
Flawiusz. J. (1962). Dawne dzieje Izraela. Antiquitates Iudaicae. Pierwszy przekład polski z języka greckiego. ks. E. Dąbrowski. (red.). Poznań – Warszawa – Lublin: Księgarnia św. Wojciecha.
 
14.
Genin, J. C. (1971). Réflexions sur l’originalité juridique de la repression du suicide en droit romain. W: Mélanges offerts au Professeur Louis Falletti. Annales de la Faculté de Droit et des Sciences Économiques de Lyon. Université de Lyon II, 2, 233–293. Paris: Dalloz.
 
15.
Grabowska, J., Chodorowska, A. (2018). Dobra śmierć na tle regulacji prawnych w Polsce. Studia Prawnoustrojowe, 42, 173–188.
 
16.
Grisé, Y. (1980). De la fréquence du suicide chez les Romains. Latomus, 39(1), 17–46.
 
17.
Grisé, Y. (1982). Le suicide dans la Rome antique. Montréal: Bellarmin, Paris: Les Belles Lettres.
 
18.
Gwóźdź, W. Strojnowski, J. (1989). S.v. Eutanazja. W: R. Łukaszczyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz (red.). Encyklopedia katolicka, t. 4, szpalta 13441346.
 
19.
Hofmann, D. (2007). Suizid in der Spätantike. Seine Bewertung in der lateinischen Literatur. Altertumswissenschaft 18. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
 
20.
Katechizm Kościoła katolickiego (1994). Poznań: Pallottinum.
 
21.
Kuryłowicz, M. (2005). Taedium vitae w rzymskim prawie karnym. W: H. Kowalski, M. Kuryłowicz (red.). Contra leges et bonos mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, (189–199). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
 
22.
Kuryłowicz, M. (2011). Libera mortis facultas w państwie i prawie rzymskim. W: A. Przyborowska-Klimczak, A. Tarach (red.). Iudicium et scientia. Księga jubileuszowa Profesora Romualda Kmiecika, (715–725). Warszawa: Lex a Wolters Kluwer business.
 
23.
Kuryłowicz, M. (2022a). Suicidium. W: M. Jońca (red.). Leksykon rzymskiego prawa karnego. Podstawowe pojęcia, (262–263). Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
 
24.
Kuryłowicz, M. (2022b). Taedium vitae. W: M. Jońca (red.). Leksykon rzymskiego prawa karnego. Podstawowe pojęcia, (267–268). Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck.
 
25.
Lampkowska, P. (2011). Kilka słów o antidotach stosowanych w starożytności. Studia Europaea Gnesnensia, 3, 211–226.
 
26.
Malczewski, J. (2004). Eutanazja: z dziejów pojęcia. Diametros, 1 , 32–52.
 
27.
Maximus, V.(2019). Facta et dicta memorabilia libri IX. Waleriusz Maksymus, Czyny i powiedzenia godne pamięci w dziewięciu księgach. Przekład, wstęp i komentarz I. Lewandowski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
 
28.
Nótári, T. (2019). Some Remarks on the Issue of Suicide in Roman Criminal Law. Acta Universitatis Sapientiae Legal Studies, 8(1), 75–87.
 
29.
Palmirski, T. (red.) (2015). Digesta Iustiniani. Digesta Justyniańskie. Tekst i przekład. V.1. Księgi 28–32, , D. Brodka, K. Hilman, M. Hładyszewska, T. Palmirski, przy współpracy: J. Krzynówek, J. Reszczyński, A. Tarwacka. Kraków: Poligrafia Salezjańska.
 
30.
Platon. (2003). Państwo.W. Witwicki (tłum.). Kęty: Fundacja Nowoczesna Polska.
 
31.
Radin, M. (2001). Cartas romanisticas (1923–1950). Estudio y edición, con una nota de lectura sobre, California y el derecho Romano de Carlos Petit. Napoli: Jovene Editore.
 
32.
Rominkiewicz, J. (2004). Samobójstwo w prawie rzymskim. Studia Historycznoprawne. Tom dedykowany Profesorowi Doktorowi Alfredowi Koniecznemu. K. Orzechowski (red.). Acta Universitatis Wratislaviensis, 2616. Prawo CCLXXXVII I. Wrocław, 49–79.
 
33.
Saint Augustin. (1854). La Cité De Dieu. Traduction nouvelle par L. Moreau, t. 3. Paris: J. Lecoffre.
 
34.
Seneka, L. A. (1862). Dialogorum Liber II I. Ad Novatum, De ira. W: L. Annaei Senecae Opera quae supersunt. Recognovit et rerum indicem locupletissimum adiecit Fridericus Haase,t. 1. Lipsiae: B. G. Teubner.
 
35.
Seneka, L. A. (1989). Dialogi. Przełożył, wstępem poprzedził, komentarzem, układem treści, indeksem opatrzył L. Joachimowicz. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.
 
36.
Seneka, L. A. (1998). Listy moralne do Lucyliusza. W. Kornatowski. (przeł.). Warszawa: Alfa-Wero.
 
37.
Siek, B., Ryś, A., Sein Anand, J. (2013). Najbardziej popularne trucizny świata grecko-rzymskiego. Przegląd Lekarski, 70(8), 643–646.
 
38.
Sitek, B. (2008). Od antropocentryzmu prawniczego do ekonomizacji prawa. W: G. Dammacco, B. Sitek, O. Cabaj (red). Człowiek pomiędzy prawem a ekonomią w procesie integracji europejskiej. (66–78). Olsztyn – Bari: Zakład Poligraficzny UWM w Olsztynie.
 
39.
Siwicka, M. (2013). Peregrinos Lukiana z Samosat – szaleństwo w krzywym zwierciadle satyry.. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae, 23(2), 153–170.
 
40.
Śmigacz, K. (2015). Pojęcie i rodzaje eutanazji. W: III Studencka konferencja naukowa Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Rzeszowie, (774–795). Rzeszów, (dostęp: 13.08.2024).
 
41.
Tadajczyk, K. T. (2005). Aptekarz trucicielem. W: H. Kowalski, M. Kuryłowicz (red.). Contra leges et bonos mores. Przestępstwa obyczajowe w starożytnej Grecji i Rzymie, (351–354). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
 
42.
Trankwillus, G. S. (1987). Żywoty cezarów. Przełożyła, wstępem i komentarz,em opatrzyła J. Niemirska-Pliszczyńska. Przedmowę napisał J. Wolski. Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk – Łódź: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich.
 
43.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny Dz. U. 1997, nr 88, poz. 553, t.j.
 
44.
Van Hooff, A.J. L. (1990). From Autothanasia to Suicide. Self-killing in Classical Antiquity. London – New York: Routledge.
 
45.
Vandenbossche, A. (1952). Rechereches sur le suicide en droit Romain. Annuaire de l’Institut de Philologie et d’Histoire Orientales et Slaves, 12, 471–516.
 
46.
Voisin, J. L. (1999). L’Histoire Auguste et la mort volontaire. W: Historae Augustae. Colloquium Genevense a cura di François Paschoud, (301–316). Bari: Edipuglia.
 
47.
Wacke, A. (1980). Der Selbstmord im römischen Recht und in der Rechtsentwicklung. Zeitschrift der Savigny-Stiftung für Rechtsgeschichte, Romanistische Abteilung, 97(1), 26–77.
 
eISSN:2391-789X
ISSN:1734-2031
Journals System - logo
Scroll to top